Jakie są rodzaje trądziku? Objawy i cechy charakterystyczne

Trądzik jest jednym z najczęstszych problemów skórnych, z którymi boryka się wiele osób. Dotyka on zarówno młodzież, jak i dorosłych, a przy tym ma różne formy i nasilenie. Co dokładnie powoduje trądzik i jak z nim walczyć? 

Czym jest trądzik? 

Trądzik to schorzenie skórne, które charakteryzuje się występowaniem zaskórników, grudek, krostek oraz innych zmian zapalnych na skórze. Występują one głównie na twarzy, plecach, klatce piersiowej oraz ramionach. Trądzik może mieć różne nasilenie, od łagodnego po ciężki. Zdarza się, że jego przebieg jest przewlekły. 

Typy i rodzaje trądziku

W większości przypadków do czynienia mamy z trądzikiem pospolitym. Nie jest to jednak jedyny typ trądziku. Nie masz pewności, który typ trądziku pojawił się właśnie u Ciebie? Porównaj ich objawy.

1. Trądzik pospolity (acne vulgaris) – to najczęstszy rodzaj trądziku, który dotyka zarówno nastolatków, jak i dorosłych. Objawia się występowaniem zaskórników, czyli zatkanych porów skóry, które mogą być otwarte (czarne) lub zamknięte (białe). Dodatkowo trądzik pospolity może obejmować grudki, krostki oraz w niektórych przypadkach torbiele.
2. Trądzik różowaty (rosacea) – to przewlekła choroba skóry, która charakteryzuje się zaczerwienieniem twarzy, rumieniem, naczynkami krwionośnymi oraz trudno gojącymi się grudkami. Może być również współistniejącym schorzeniem, które towarzyszy stanom zapalnym oczu, takim jak zapalenie powiek czy zapalenie rogówki (keratitis).  Podobnie jak trądzik pospolity, ten rodzaj trądziku może występować u dorosłych osób. Pojawia się często między 30. a 50. rokiem życia. Charakteryzuje się przede wszystkim zaczerwienieniem skóry, grudkami oraz krostkami, szczególnie w okolicach nosa, policzków i czoła.
3. Trądzik różowaty niemowlęcy – ten rodzaj trądziku występuje u noworodków i niemowląt, zazwyczaj w pierwszych miesiącach życia. Objawia się drobnymi grudkami, krostkami lub zaczerwienieniami na skórze twarzy, głównie na policzkach, czole, brodzie i nosie. Zazwyczaj jest to stan przejściowy i ustępuje samoistnie.
4. Trądzik ropny (acne pustulosa) – to rodzaj trądziku, który cechuje się obecnością ropnych krostek na skórze. Krostki mogą być pojedyncze lub występować w grupach, a ich zawartość jest wypełniona ropą.
5. Trądzik kosmetyczny (acne cosmetica) – ten rodzaj trądziku pojawia się w wyniku stosowania nieodpowiedniej kosmetyki lub produktów do pielęgnacji skóry, które mogą zatykać pory skóry i prowadzić do powstawania zaskórników i krostek. Jest to częsty problem zwłaszcza u osób o skórze wrażliwej.

Co powoduje trądzik? 

Trądzik to kompleksowe schorzenie skórne, którego rozwój jest wynikiem interakcji wielu różnych czynników, w tym genetycznych, hormonalnych, środowiskowych, a także tych związanych ze stylem życia (np. z dietą lub stosowaniem wybranych kosmetyków). Na niektóre masz zatem wpływ, na inny niekoniecznie. Warto więc sprawdzić, co dokładnie powoduje występowanie trądziku.

• Nadmierna produkcja łoju – jednym z głównych czynników powodujących trądzik jest nadmierna produkcja łoju przez gruczoły łojowe skóry. Wraz z nią, dochodzi do zwiększonego rogowacenia komórek skóry. Zamiast normalnie złuszczać się, komórki skóry mogą się nadmiernie rogowacieć i zatykać ujścia gruczołów łojowych oraz ujścia mieszków włosowych.
• Propionibacterium acnes – bakterie te są naturalnie obecne na skórze i nie powodują zazwyczaj problemów. Jednakże, gdy znajdą się w nadmiarze w zatkanych porach, mogą rozmnażać się i powodować stan zapalny. To stan zapalny prowadzi do tworzenia się krostek i zaostrzenia objawów trądziku.
• Hormony – zmiany hormonalne mają istotny wpływ na aktywność gruczołów łojowych, co z kolei może prowadzić do nasilenia trądziku. Podczas okresu dojrzewania, ciąży, menstruacji oraz w przypadku przyjmowania leków hormonalnych, poziomy hormonów w organizmie ulegają zmianie, co nierzadko skutkuje zwiększoną produkcją łoju i powstawaniem trądziku.
• Genetyka – skłonność do trądziku bywa również dziedziczona. Jeśli jedno z rodziców cierpiało na trądzik, istnieje większe prawdopodobieństwo, że także dziecko będzie miał skłonność do jego występowania. 
• Stres – zdarza się, że wysoki poziom stresu wpływa na produkcję hormonów stresowych, takich jak kortyzol. Z kolei hormony stresu zwiększają niekiedy aktywność gruczołów łojowych, co prowadzi do zwiększonej produkcji łoju i nasilenia objawów trądziku. Dodatkowo stres może pogarszać stan zapalny skóry, co również przyczynia się do nasilenia trądziku.
• Niewłaściwa dieta – istnieje wiele dowodów sugerujących, że dieta wpływa na występowanie trądziku. Zwłaszcza dieta bogata w tłuszcze nasycone, cukry proste oraz produkty wysoko przetworzone może przyczyniać się do nasilenia trądziku. Jednakże nie wszyscy reagują w ten sam sposób na określone składniki diety, więc wpływ diety na trądzik bywa zróżnicowany.
• Niewłaściwa pielęgnacja skóry – zbyt agresywne środki myjące, nadmierna eksfoliacja skóry oraz stosowanie składników drażniących mogą prowadzić do podrażnień skóry i nasilenia objawów trądziku. Nieprawidłowa pielęgnacja skóry zaburza bowiem naturalną barierę ochronną skóry. 

Jak walczyć z trądzikiem? 

Walka z trądzikiem wymaga podejścia wieloaspektowego, które uwzględnia różnorodne czynniki mogące wpływać na jego występowanie. Metody leczenia różnią się także w zależności od rodzaju trądziku oraz indywidualnych potrzeb i preferencji pacjenta. Co więcej, choć bywa żmudna, to na pewno warta jest zachodu. Sprawdź, co zrobić, aby pozbyć się trądziku na dobre.

Pielęgnacja skóry

• Codzienna higiena skóry – regularne mycie twarzy delikatnymi środkami myjącymi pomaga w usunięciu nadmiaru sebum, zanieczyszczeń i martwych komórek skóry, co zmniejsza ryzyko zatkania porów.
• Unikanie środków drażniących – zaleca się unikanie agresywnych środków myjących i kosmetyków, które mogą podrażniać skórę i nasilać objawy trądziku.
• Nawilżanie – nawilżenie skóry jest istotne nawet w przypadku skóry tłustej, aby zapobiec przesuszeniu skóry i zwiększonej produkcji sebum.

Zabiegi kosmetyczne

• Terapia światłem – terapia światłem, w tym laseroterapia, może być skutecznym sposobem radzenia sobie z trądzikiem poprzez redukcję stanu zapalnego oraz zmniejszenie ilości bakterii na skórze.
• Peelingi chemiczne – peelingi chemiczne mogą pomóc w złuszczaniu zrogowaciałego naskórka, odblokowywaniu porów i poprawie stanu skóry. Skóra nie może być jednak objęta aktywnym stanem zapalnym i z urazami, dlatego skonsultuj się ze swoim dermatologiem lub kosmetyczką, nim po nie sięgniesz.
• Laseroterapia frakcyjna – ten zaawansowany zabieg wykorzystuje impulsy laserowe do stymulacji produkcji kolagenu oraz regeneracji skóry. Może pomóc w wygładzaniu blizn potrądzikowych, redukcji zaskórników oraz poprawie ogólnego wyglądu skóry.
• Mikrodermabrazja – procedura ta polega na mechanicznym złuszczaniu naskórka za pomocą urządzenia wyposażonego w drobne kryształki lub diamentową końcówkę. Mikrodermabrazja może pomóc w usunięciu martwych komórek skóry, odblokowaniu porów oraz poprawie struktury skóry, nie zwalczy jednak trądziku, który jest zaawansowanym stanem chorobowym skóry.

Zanim zdecydujesz się na jakikolwiek zabieg, ważne jest skonsultowanie się z lekarzem dermatologiem, który oceni Twoją skórę i zaproponuje odpowiednią terapię, dostosowaną do Twoich indywidualnych potrzeb.

Zmiana stylu życia

• Dieta – zbilansowana dieta bogata w warzywa, owoce, produkty pełnoziarniste oraz ograniczenie spożycia tłuszczów nasyconych i cukrów prostych może korzystnie wpłynąć na stan skóry.
• Redukcja stresu – techniki relaksacyjne, takie jak medytacja, joga czy głębokie oddychanie, mogą pomóc w redukcji poziomu stresu, który może nasilać objawy trądziku.

👉 Szukasz dodatkowego wsparcia, które pomoże Ci zredukować stres? Sprawdź, jak działają adaptogeny - https://mothersprotect.com/blogs/blog/adaptogeny-na-stres

Czy można zapobiec nawrotom trądziku?

Zapobieganie nawrotom trądziku jest możliwe w pewnym stopniu, ale należy pamiętać, że skuteczność środków zapobiegawczych różnić się w zależności od indywidualnych czynników oraz rodzaju trądziku.

Przede wszystkim istotne jest regularne mycie skóry twarzy delikatnymi środkami myjącymi. Pomaga to w usuwaniu nadmiaru łoju, zanieczyszczeń i martwych komórek skóry, co może zmniejszyć ryzyko zatkanych porów i powstawania trądziku.

Ponadto dieta bogata w owoce, warzywa, pełnoziarniste produkty zbożowe oraz niskotłuszczowe źródła białka może wspierać zdrowie skóry i zmniejszać ryzyko wystąpienia trądziku. Zaleca się również unikanie wysokoprzetworzonych produktów spożywczych, które mogą przyczyniać się do nasilenia objawów trądziku.

Należy także mieć na uwadze, że samodzielne manipulowanie zmianami trądzikowymi, takie jak chociażby ich wyciskanie, prowadzi zazwyczaj do nasilenia stanu zapalnego i powstawania blizn. 

Zwalcz trądzik na dobre

Zwalczanie trądziku wymaga kompleksowego podejścia, uwzględniającego różnorodne metody leczenia, które są dostosowane do jego rodzaju i stopnia nasilenia objawów. Kluczowymi krokami w zwalczaniu trądziku jest jednak przede wszystkim odpowiednia pielęgnacja skóry. Znaczenie ma zwłaszcza regularne mycie skóry delikatnymi środkami oczyszczającymi i unikanie nadmiernego podrażnienia skóry. 

Wykonaj też badania hormonalne i zgłoś się do doświadczonego dietetyka klinicznego, który dietą i suplementacją pomoże Ci wpłynąć na stan skóry. 

W trudniejszych przypadkach lub przy występowaniu trądziku hormonalnego konieczne staje się skonsultowanie z dermatologiem, który może zalecić bardziej zaawansowane formy działania. Warto pamiętać, że skuteczne zwalczanie trądziku wymaga cierpliwości i systematyczności, a także regularnych kontroli u specjalisty w celu monitorowania postępów i dostosowywania terapii do indywidualnych potrzeb pacjenta.

Bibliografia:

Janda K., Chwiłkowska M., Trądzik pospolity – etiologia, klasyfikacja, leczenie, Rocznik Pomorskiej Akademii Medycznej w Szczecinie 2014, 60, 2, 13-18.

Wolańska-Buzalska D., Co jeść, by mieć zdrową cerę?, https://ncez.pzh.gov.pl/abc-zywienia/co-jesc-by-miec-zdrowa-cere/ [dostęp 25.03.2024].