Maca - działanie i właściwości
Maca (łac. Lepidium meyenii) to wyjątkowa roślina rosnąca dziko w południowoamerykańskich Andach. Została odkryta przez europejskich kolonizatorów w XVI w., ale ludy tubylcze zamieszkujące tereny dzisiejszego Peru, stosowały ją w lecznictwie naturalnym co najmniej od początków naszej ery. W tradycji indiańskiej była środkiem poprawiającym płodność i zwiększającym libido [1].
Jest niepozorna z wyglądu, ponieważ przypomina zwykłą rzodkiew. Skrywa natomiast niecodzienne właściwości – jest silnym adaptogenem, czyli ziołem wspomagającym adaptacyjne zdolności organizmu w warunkach napięcia, stresu i zmęczenia.
Inne jej nazwy to m. in. trawa pieprzowa, pieprzowe ziele czy peruwiański żeń-szeń.
Podobnie jak inne adaptogeny przystosowana jest do życia w skrajnie nieprzyjaznych warunkach – rośnie na wysokości powyżej 3500 m n. p. m. na skalistych glebach górskich. Roślina produkuje substancje wzmacniające odporność na swój własny użytek, aby zwiększyć swoją wytrzymałość na trudne warunki klimatyczne. Te same składniki można zastosować aby wesprzeć i leczyć ludzki organizm.
Zobacz także
Wpis dotyczący roślin adaptogennychWłaściwości Macy
Wsparcie funkcji seksualnych kobiet – wpływ na libido, PMS i płodność
Maca znajduje zastosowanie głównie jako środek wszechstronnie wspierający funkcje seksualne. Potwierdzają to zarówno dawne tradycje zielarskie jak i współczesne badania naukowe.
Badania wykazały np. pozytywne wpływ macy na funkcje seksualne w przypadku występowania ich umiarkowanych zaburzeń [2].
Związki zawarte w macy odpowiadają za regulację poziomów estrogenu u kobiet. Wpływa to na zmniejszenie objawów PMS (zespołu napięcia przedmiesiączkowego).
Estrogeny są kluczowymi hormonami w kontekście starań o ciążę, ponieważ odpowiadają za przygotowanie wyściółki macicy do przyjęcia zarodka. Dlatego właśnie korzeń maca, który reguluje te hormony, stanowi idealny element przygotowań do ciąży.
We wszystkich tych aspektach roślina ta dobrze współgra z zielem shatavari.
Łagodzenie przebiegu menopauzy
Dzięki zdolności do regulacji poziomu estrogenu – żeńskiego hormonu płciowego – może łagodzić przebieg menopauzy. Według jednego z badań suplement z tej rośliny nie tylko wspiera równowagę hormonalną, ale także łagodził przykre dolegliwości z nią związane (np. nadmierną potliwość, uderzenia gorąca) oraz przeciwdziała osteoporozie, na którą szczególnie narażone są kobiety w okresie przekwitania [3].
Korzeń maca – korzyści dla męskiej sprawności seksualnej
Substancje zawarte w macy mogą powodować zwiększenie liczby plemników w spermie oraz zwiększać ich ruchliwość [1]. Jest to szczególnie istotna informacja dla panów starających się o potomstwo.
Coraz częstszym problemem staje się przerost prostaty. Maca (zwłaszcza czerwona oraz żółta) wykazuje pozytywne działanie w tym obszarze. Badania w tym zakresie wciąż trwają, ale najprawdopodobniej jest to zasługa polifenoli [4].
Pozytywny wpływ na ogólną odporność organizmu
Występujące w nadmiarze wolne rodniki wywierają niekorzystny wpływ na organizm – niszczą one zdrowe komórki, przyczyniają się do degradacji DNA oraz przyspieszają procesy starzenia się.
Działanie wolnych rodników neutralizują antyoksydanty. Maca, jako roślina bogata w te składniki, silnie wspiera cały układ odpornościowy [5]. Dzięki równowadze oksydacyjnej organizm staje się bardziej odporny na stresory (dla człowieka są to przede wszystkim napięcie psychiczne, jak również fizyczne wyczerpanie) czy infekcje.
Witalność i energia na co dzień
Maca naturalnie wpływa na poziom energii w ciągu dnia[6].
Badania na sportowcach wykazały, że może znacząco wpływać na wytrzymałość wysiłkową organizmu. Poddani suplementacji sportowcy zażywający preparat oparty na macy (w kombinacji z aminokwasem L-argininą (ARGI+)) osiągali znacznie lepsze wyniki pod względem wydolności, niż badani zażywający wyłącznie wspomniany aminokwas.
Dotyczyło to w szczególności podwyższenia wytrzymałości anaerobowej (beztlenowej), charakterystycznej dla wysiłku o wysokiej intensywności[7]. Podobne wyniki, potwierdzające korzystny wpływ na wydolność fizyczną, osiągnięto w szeregu badań na zwierzętach[8].
Lepsze samopoczucie i przeciwdziałanie spadkom nastroju
Regulacja hormonalna, do której przyczynia się Maca, przynosi też korzyści dla naszych funkcji psychicznych. Umysł w stanie równowagi hormonalnej jest mniej podatny na czynniki stresowe, przez które człowiek współczesny może czuć się przytłoczony.
Zażywanie macy może pozytywnie wpływać na odporność na stres, co przekłada się na samopoczucie i redukcję wahań nastroju.[2]
Poprawa funkcji poznawczych
Korzeń maca pozytywnie wpływa na funkcjonowanie mózgu. Ludy tubylcze z regionu Andów do dziś podają macę dzieciom w celu poprawy ich zdolności uczenia się. Badania potwierdzają, że czarna odmiana macy może poprawiać pamięć dzięki swoim właściwościom antyoksydacyjnym [9, 10, 11].
Dzięki stosowaniu ekstraktu z macy można wpływać na poziom skupienia, pamięci i efektywności pracy umysłowej.
Korzeń maca a choroba zwyrodnieniowa stawów i osteoporoza
Przeprowadzono badanie na grupie prawie 100 osób chorujących na chorobę zwyrodnieniową stawów. Połowa dostawała środek ziołowy zawierający Macę oraz tzw. Koci pazur (Uncaria guianensis). Zauważono, że pacjenci, którzy go przyjmowali odczuli znaczną poprawę stanu zdrowia: mniej bólu oraz większą mobilność stawów [12].
W badaniu na szczurach stwierdzono, że już po miesiącu podawania ekstraktu alkoholowego zwiększyła się gęstość kości[13]. To zasługa N-benzylopalmitamidu, który wspiera podział komórek koścca i ich mineralizację.
Dla kogo Maca?
Maca jest szczególnie polecana dla kobiet. Poprzez wsparcie układu hormonalnego wywiera ona korzystny wpływ nie tylko na kobiecą sferę płciową, ale także na odporność, witalność, psychikę czy pamięć.
Macę powinny stosować kobiety cierpiące na dolegliwości związane z układem rozrodczym i sprawnością seksualną – przede wszystkim problemy z płodnością oraz niskim libido.
Jednak również zdrowe kobiety mogą używać Macę jako środek dla wsparcia układu hormonalnego. W takim wypadku oddziałuje ona regulująco, podtrzymując naturalną równowagę organizmu.
Maca sprawdzi się również u mężczyzn, zwłaszcza sportowców.
Przeciwwskazania
W działaniu macy nie zaobserwowano skutków ubocznych dla organizmu.
Wśród przeciwwskazań można jednak wymienić tradycyjną zasadę respektowaną przez ludy Ameryki Południowej – nie spożywać jej w stanie surowym.
W przypadku kobiet karmiących piersią oraz w ciąży przed jej zastosowaniem wskazana jest konsultacja z lekarzem.
Źródła (kliknij, aby rozwinąć)
[1] Gonzales G. F., Ethnobiology and Ethnopharmacology of Lepidium meyenii (Maca), a Plant from the Peruvian Highlands, Evid Based Complement Alternat Med. 2012; 2012: 193496. doi: 10.1155/2012/193496. Epub 2011 Oct 2.
[2] Brooks NA, Wilcox G, Walker KZ, Ashton JF, Cox MB, Stojanovska L., Beneficial effects of Lepidium meyenii (Maca) on psychological symptoms and measures of sexual dysfunction in postmenopausal women are not related to estrogen or androgen content. Menopause. 2008; 15(6): 1157–1162
[3] H. O. Meissner, A. Mscisz, H. Reich-Bilinska, P. Mrozikiewicz, T. Bobkiewicz-Kozlowska, B. Kedzia, A. Lowicka, I. Barchia, Hormone-Balancing Effect of Pre-Gelatinized Organic Maca (Lepidium peruvianum Chacon): (III) Clinical responses of early-postmenopausal women to Maca in double blind, randomized, Placebo-controlled, crossover configuration, outpatient study, Int J Biomed Sci. 2006 Dec; 2(4): 375–394.
[4] Gonzales GF, Miranda S, Nieto J, et al. Red maca (Lepidium meyenii) reduced prostate size in rats. Reprod Biol Endocrinol. 2005;3:5. Published 2005 Jan 20. doi:10.1186/1477-7827-3-5
[5] Zha S., Zhao Q., Chen J., Wang L., Zhang G., Zhang H., Zhao B., Extraction, purification and antioxidant activities of the polysaccharides from maca (Lepidium meyenii), Carbohydr Polym. 2014 Oct 13; 111: 584-7. doi: 10.1016/j.carbpol.2014.05.017. Epub 2014 May 21.
[6] Gonzales GF. Biological effects of Lepidium meyenii, maca, a plant from the highlands of Peru. In: Singh VK, Bhardwaj R, Govil JN, Sharma RK, editors. Natural Products. Vol. 15. Houston, Tex, USA: Studium Press; 2006. pp. 209–234.
[7] Milasius K., Effect of ARGI+ and Multi Maca food suplements on sportsmen’s physical and functional capacity, Novosibirsk State Pedagogical University Bulletin, 2017, vol. 7, no. 1.
[8] Eun Hye Choia, Jung Il Kang, Jae Young Cho, Seung Ho Lee, Tae Seok Kim, Ik Hyun Yeo, Hyang Sook Chun, Supplementation of standardized lipid-soluble extract from maca (Lepidium meyenii) increases swimming endurance capacity in rats, Journal of Functional Foods Volume 4, Issue 2, April 2012, Pages 568-573.
[9] Rubio J, Caldas M, Dávila S, Gasco M, Gonzales GF. Effect of three different cultivars of Lepidium meyenii (Maca) on learning and depression in ovariectomized mice. BMC Complementary and Alternative Medicine. 2006;6, article no. 23
[10] Rubio J, Dang H, Gong M, Liu X, Chen SL, Gonzales GF., Aqueous and hydroalcoholic extracts of Black Maca (Lepidium meyenii) improve scopolamine-induced memory impairment in mice. Food and Chemical Toxicology. 2007;45(10):1882–1890.
[11] Liu X, Rubio J, Qiong W, et al. Aqueous extract of black maca (Lepidium meyenii) on memory impairment induced by ovariectomy in mice. Evidence-Based Complementary and Alternative Medicine. 2011; 2011: 7 pages. Article ID 253958.
[12] Mehta K, Gala J, Bhasale S, et al. Comparison of glucosamine sulfate and a polyherbal supplement for the relief of osteoarthritis of the knee: a randomized controlled trial [ISRCTN25438351]. BMC Complement Altern Med. 2007;7:34. Published 2007 Oct 31. doi:10.1186/1472-6882-7-34
[13] Grdeń, M., Gramza-Michałowska, A. (2017). Maca (Lepidium meyenii) – właściwości prozdrowotne. Nauka Przyr. Technol., 11, 1, 33–44. http://dx.doi.org/10.17306/J.NPT.00188
Informacje zawarte na blogu nie powinny być wykorzystywane lub traktowane jako porada medyczna.