Ashwagandha a testosteron. Czy adaptogen może wpływać na poziom tego hormonu?

Testosteron to jeden z najważniejszych męskich hormonów. W 2003 roku zrobił nawet karierę w... showbiznesie. Niestety mało chwalebną. Został bowiem oskarżony o negatywny wpływ na męską część populacji. Czy rzeczywiście jest tak „niebezpieczny” jak w popularnej piosence polskiej artystki?

Z silnym wpływem tego hormonu na męski organizm trudno się nie zgodzić. Nie tylko kształtuje sylwetkę, ale także oddziałuje na zachowanie. Warto jednak pamiętać, że testosteron jest niezbędny do życia nie tylko panom. W niewielkim stężeniu występuje także u kobiet. Zarówno niedobór, jak i nadmiar tego hormonu może mieć negatywne konsekwencje zdrowotne – u obu płci. Niektóre substancje, w tym popularne zioła, mogą podnosić poziom testosteronu. Co z ashwagandhą? Czy adaptogen wpływa na stężenie tego hormonu we krwi?

Rola testosteronu w organizmie

Testosteron jest jednym z androgenów. To grupa męskich hormonów płciowych o budowie sterydowej. Za produkcję testosteronu u mężczyzn odpowiedzialne są przede wszystkim jądra (a dokładniej znajdujące się w nich komórki Leydiga). U kobiet – jajniki. 

Testosteron u mężczyzn jest odpowiedzialny m.in. za:

• rozwój narządów płciowych oraz ich prawidłowe działanie;
• spermatogenezę (proces powstawania i dojrzewania plemników);
• owłosienie;
• aktywność seksualną;
• budowę ciała;
• głos;
• syntezę białek, czyli wzrost masy mięśniowej.

U kobiet testosteron wpływa przede wszystkim na:

• poziom libido;
• pracę jajników.

Poziom testosteronu jest cechą indywidualną. Zależy głównie od uwarunkowań genetycznych (w mniejszym stopniu czynników środowiskowych). Na poziom hormonu wpływa także wiek. Najwięcej testosteronu mają panowie w wieku od 20. do 30. roku życia. Po 30. roku życia poziom hormonu zaczyna spadać (około 1% na rok). 

Niedobór testosteronu u mężczyzn może skutkować:

• utratą energii;
• chronicznym zmęczeniem;
• problemami ze wzwodem;
• spadkiem libido;
• zaburzoną spermatogenezą.

Mężczyźni ze zbyt niskim poziomem testosteronu mają także tendencję do otyłości brzusznej. Można u nich zaobserwować także ginekomastię, czyli powiększenie piersi.

Z kolei nadmiar testosteronu u kobiet może powodować:

• maskulinizację sylwetki;
• rozwój męskiego typu owłosienia;
• problemy z płodnością;
• łysienie androgenowe;
• problemy skórne (np. trądzik).

Jak wpływać na poziom testosteronu?

Na dwa sposoby – naturalnie lub farmakologicznie. Zbyt niski poziom testosteronu to problem, który najczęściej dotyczy mężczyzn w podeszłym wieku, z nadwagą lub otyłością. Naturalnym sposobem regulowania poziomu tego hormonu jest więc przede wszystkim zmiana trybu życia. Zaleca się więc: więcej aktywności fizycznej, zmniejszenie masy ciała, zdrową dietę, więcej snu i ograniczenie używek. 

• Jak zbadać poziom testosteronu? Wystarczy wykonać badanie krwi. Ze względu na to, że stężenie tego hormonu jest największe w godzinach porannych, na badanie należy przyjść na czczo. 

Jak ashwagandha wpływa na testosteron?

Zioła adaptogenne to rośliny, które pomagają organizmowi wrócić do stanu naturalnej równowagi. Nie można więc mówić o sztucznym podnoszeniu testosteronu. Może jednak pozytywnie wpływać na jego wyregulowanie.

Stosowanie ashwagandhy a poziom testosteronu u kobiet

Ashwagandha to roślina, która cieszy się ogromną popularnością u kobiet. 

• Chcesz wiedzieć, dlaczego? Przeczytaj: Ashwagandha – TOP 10 korzyści dla kobiet

Jak jest więc z tym testosteronem? Mówiliśmy, że nadmiar tego hormonu może powodować szereg niekorzystnych z punktu widzenia pań zmian w ciele. Czy kobiety mogą bez obaw stosować ten adaptogen?

Sprawdźmy, co na temat testosteronu i ashwagandhy mówią badania.

W opublikowanym w 2019 roku badaniu, trwającym 60 dni, wzięło udział 60 osób. Połowa uczestników otrzymywała placebo, a druga połowa 240 mg standaryzowanego ekstraktu z ashwagandhy raz dziennie. Obserwowano nie tylko samopoczucie badanych za pomocą Skali Oceny Lęku Hamiltona, Skali Depresji, Lęku i Stresu, ale także zmiany hormonalne (w tym poziom testosteronu).

Co zaobserwowano?

Oprócz statystycznie istotnej redukcji lęku i stresu odnotowano wzrost poziomu testosteronu wyłącznie u mężczyzn. Wzrost ten nie przekraczał jednak ogólnych norm. Co istotne – w grupie kobiet nie zanotowano wzrostu stężenia tego hormonu [1].

Wpływ ashwagandhy na poziom testosteronu u sportowców

Testosteron bywa nazywany także hormonem sportowców. Dlaczego? 

Po treningu stężenie tego androgenu we krwi znacznie wzrasta. Testosteron wykazuje działanie anaboliczne. Wpływa na syntezę białek, a co za tym idzie – szybszy przyrost tkanki mięśniowej i efektywniejszą regenerację. Poziom testosteronu w organizmie wpływa także na zawartość tkanki tłuszczowej. Dlatego mężczyźni, którzy mają zbyt niski poziom tego hormonu, częściej cierpią na otyłość brzuszną.

Mechanizm ten wykorzystano do stworzenia syntetycznych hormonów. Dobroczynne właściwości androgenów wykorzystuje medycyna. Sterydy stosuje się m.in. w leczeniu męskiej niepłodności, endometriozy czy raka piersi. Przyjmowanie tego typu substancji zawsze powinno odbywać się pod kontrolą lekarza.

Sterydy anaboliczne są wykorzystywane także w sporcie. Stosowanie tego typu substancji jest jednak kontrowersyjne z dwóch powodów. 

Po pierwsze – sztucznie podwyższają poziom testosteronu, wpływając na wyniki sportowe. Ich stosowanie jest więc nielegalne u sportowców zawodowych. Dlatego osoby, które startują w zawodach, są pod stałym nadzorem Komisji do Zwalczania Dopingu w Sporcie. Są zobowiązane do wykonywania testów antydopingowych.

Po drugie – stosowanie sterydów anabolicznych może negatywnie wpływać na funkcjonowanie całego organizmu, przede wszystkim nerek, serca i wątroby, prowadząc do rozwoju wielu groźnych chorób. Syntetyczne hormony mogą mieć także właściwości uzależniające. Do najczęstszych skutków ubocznych stosowania tego typu substancji należą: problemy ze snem, skórą i żołądkiem, a także nadmierne owłosienie i nadciśnienie tętnicze oraz problemy emocjonalne.

Dlatego osoby aktywne fizycznie, które chcą osiągać lepsze wyniki w sporcie, ale jednocześnie dbać o swoje zdrowie, coraz częściej sięgają po naturalne rozwiązania, które nie powodują skutków ubocznych i nie uzależniają.

Czy ashwagandha może być pomocna w takiej sytuacji? 

Ashwagandha to roślina należąca do grupy adaptogenów. Aby dana substancja została uznana za adaptogen, musi spełniać podstawowy warunek – wspierać przywracanie organizmu do stanu naturalnej równowagi, regulując jednocześnie gospodarkę hormonalną.

Ashwagandha nie figuruje na liście substancji zakazanych w sporcie zawodowym. Można więc bez obaw stosować ją przez dłuższy czas. Dotyczy to zarówno osób trenujących hobbystycznie, jak i zawodowo.

Przeczytaj: Ashwagandha dla mężczyzn – zbawienne właściwości

Przypisy:
[1] https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/31517876/

Informacje zawarte na blogu nie powinny być wykorzystywane lub traktowane jako porada medyczna.