Adaptogeny – mit czy fakt? Najważniejsze opinie

Główny cel naukowców w ostatnich latach?

Redukcja stresu. Prowadzi on do wystąpienia tak wielu chorób, że staje się głównym zagrożeniem dla zdrowia. Dlatego w ostatnich latach możesz zaobserwować wzrost zainteresowania adaptogenami. 

Rośliny doskonale znane w medycynie ajurwedyjskiej są coraz częściej stosowane w świecie zachodnim. Czy współczesna nauka jest w stanie potwierdzić ich skuteczność?  Poznaj opinie naukowców i osób stosujących adaptogeny na co dzień. To pytanie, na które my także od wielu lat poszukujemy odpowiedzi. Efektami tych dociekań z największą przyjemnością dzielimy się z Wami 🙂

Adaptogeny – podstawowa klasyfikacja 

Nie każda roślina wykorzystywana w suplementach diety może zostać nazwana adaptogenem. Aby mogła zostać zaliczona do tego grona, musi spełnić określone warunki. 

Przede wszystkim: nietoksyczności. Rośliny adaptogenne nie mogą zawierać substancji powodujących uzależnienie. Ich stosowanie nie może powodować skutków ubocznych zarówno dla zdrowia fizycznego, jak i psychicznego. To odróżnia je od konwencjonalnych stymulantów, takich jak kofeina czy amfetamina, które przy długotrwałym stosowaniu mogą powodować silne uzależnienie. 

Brak skutków ubocznych to nie wszystko. Aby zioła zostały uznane za adaptogeny, muszą zapewniać niespecyficzną reakcję organizmu na stres i wspierać przywrócenie organizmu do naturalnej równowagi. Powyższa klasyfikacja świadczy o wadze, jaką naukowcy przykładają do ziół adaptogennych.

Dlaczego adaptogeny? Opinie naukowców nie pozostawiają wątpliwości

Dlaczego adaptogeny stają się tak popularne, a nie na przykład algi albo czystek? Powodów jest kilka. 

W ostatnich latach przybyło nam sporo powodów do stresu. O ile nie żyjesz w głębi buszu, w całkowitym odcięciu od innych ludzi i wiadomości ze świata, to wiesz, o czym mowa. 😉 

Konsekwencje, które łatwo zaobserwować u siebie i najbliższych, to m.in. silne emocje, chroniczny lęk utrudniający racjonalne myślenie, smutek, przytłoczenie, bezradność, apatia i przewlekły stres. U niektórych osób napięcie emocjonalne jest tak silne, że utrudnia normalne funkcjonowanie. 

Naukowcy doskonale zdają sobie sprawę z tego, jak wielkim zagrożeniem dla człowieka jest stres i choroby z nim związane. Dlatego są to zagadnienia, które znajdują się w centrum ich zainteresowania. Mają także świadomość, że substancje stosowane w leczeniu chronicznego stresu i chorób z nim związanych mogą wywoływać negatywne skutki uboczne. Dlatego prace nad adaptogenami, czyli roślinami o działaniu nietoksycznym i nieuzależniającym, mają tak wielkie znaczenie.

Czy badania potwierdzają skuteczność adaptogenów?

O skuteczności adaptogenów były przekonane ludy zamieszkujące przed wiekami tereny dzisiejszych Chin, Indii czy Iranu (mimo że nie dysponowano wówczas zaawansowanymi metodami naukowymi). „Magiczne” rośliny były przeznaczone wyłącznie dla osób, które pełniły najwyższe funkcje w społeczności. W niektórych kręgach były uznawane za święte. 

Dziś już nikt nie mówi o „magiii” adaptogenów czy efekcie placebo. Wiemy, że to, co naszym przodkom udało się zaobserwować wyłącznie na podstawie badań empirycznych, ma potwierdzenie w nauce. 

Pierwsze badania nad adaptogenami zaczęły się w 1943 roku. W latach 50. XX wieku prace znacznie przyspieszyły. Przebadano niemal 4000 roślin, spośród których 12 wykazywało właściwości przystosowawcze. Adaptogeny testowali zawodowi sportowcy, robotnicy, olimpijczycy, a nawet astronauci.

Równolegle prace nad adaptogenami prowadziły inne jednostki naukowe. Do dziś trwają wzmożone prace, które zaowocowały publikacją tysięcy artykułów na ten temat. Współcześnie źródłem sprawdzonych informacji o adaptogenach jest m.in. międzynarodowa baza badań naukowych PubMed, do której dostęp ma każdy użytkownik internetu. W dobie dynamicznego rozwoju sztucznej inteligencji brak zaawansowanej znajomości języka angielskiego przestaje być problemem – każda osoba zainteresowana opiniami naukowców na temat adaptogenów może skorzystać z narzędzi AI w celu przetłumaczenia wybranego artykułu bądź jego fragmentu. Dzięki temu więcej osób może czerpać informacje z wiarygodnych źródeł.

Adaptogeny – mit czy fakt? Opinie badaczy

Jak wspomnieliśmy, popularność adaptogenów stale rośnie. A to sprawia, że w przestrzeni publicznej (zwłaszcza w Internecie) pojawia się wiele mitów i półprawd dotyczących ich działania.

Mit: Adaptogeny to placebo

Fakt: Adaptogeny mają faktyczny wpływ na ludzki organizm

Wyniki badań, którymi aktualnie dysponujemy, pokazują, że adaptogeny działają nie tylko na poziomie psychologicznym. Na przykład ashwagandha wspiera utrzymanie równowagi psychicznej i utrzymanie emocjonalnej stabilności, a także wspomaga zasypianie. Z kolei różeniec górski był badany pod kątem wsparcia sprawności fizycznej i kondycji. Badania naukowe potwierdzają, że stosowanie ziół adaptogennych jest uzasadnione nie tylko w przypadku odczuwania stresu, ale również, że preparaty zawierające rośliny adaptogenne stanowią dobre wsparcie w poważniejszych przypadłościach (np. problemy ze stawami, insulinooporność).

Warto jednak pamiętać, że działanie adaptogenów jest widoczne dopiero przy regularnym stosowaniu przez pewien czas, najczęściej kilka tygodni (choć wiele zależy od indywidualnej reakcji organizmu). 

Mit: Każdy może stosować adaptogeny

Fakt: Choć adaptogeny zostały uznane za bezpieczne i są dobrze tolerowane przez zdecydowaną większość użytkowników, to nie oznacza, że są przeznaczone dla każdego. Szczególną ostrożność powinny zachować kobiety w ciąży i karmiące piersią, a także osoby chorujące przewlekle i stosujące leki na stałe. Rośliny adaptogenne nie są także odpowiednie dla dzieci. Zawsze warto skonsultować się z lekarzem przed rozpoczęciem suplementacji, zwłaszcza w przypadku innych schorzeń lub przyjmowania leków.

Mit: Adaptogeny są cudownym środkiem na stres

Fakt: Adaptogeny nie usuną stresu z Twojego życia. Mogą wspomagać organizm w walce z nadmiernym lękiem (podkreślmy, że chodzi o patologiczne napięcie, a nie o stres w ogóle, który jest nam potrzebny do życia). Adaptogeny odgrywają rolę jego modyfikatorów. Regulują homeostazę zarówno na poziomie komórkowym, jak i ogólnoustrojowym. Przywracają organizm do stanu naturalnej równowagi.

Warto pamiętać, że stres to złożone zjawisko, które wymaga holistycznego podejścia – w tym zdrowej diety, odpowiedniego snu, aktywności fizycznej i strategii zarządzania emocjami. Adaptogeny są tylko jednym z wielu elementów tej układanki. 

Mit: Wszystkie adaptogeny działają w ten sam sposób

Fakt: Adaptogeny mają różne właściwości i mogą wpływać na organizm w odmienny sposób. Dlatego tak ważne jest dopasowanie preparatu do aktualnych potrzeb swojego organizmu. Nie każdy adaptogen będzie miał takie samo działanie u każdej osoby, dlatego przed rozpoczęciem suplementacji warto dokładnie poznać ich specyfikę i sprawdzić, jaki adaptogen będzie najskuteczniejszy w danym momencie. 

Choć coraz więcej wiemy o ziołach adaptogennych i ich działaniu na organizm ludzki, prace nad tymi substancjami wciąż trwają i stają się coraz bardziej zaawansowane. Obecnie badania idą w kierunku odkrywania nowych kombinacji. Naukowcy koncentrują się na poszukiwaniu efektów synergicznych, chcąc znaleźć jeszcze więcej możliwości stosowania adaptogenów na libido i płodność, funkcje poznawcze czy choroby cywilizacyjne.

Informacje zawarte na stronie nie powinny być wykorzystywane lub traktowane jako porada medyczna.