Endometrioza – co to? Jakie są objawy? 3 adaptogeny, które mogą być wsparciem

Jeszcze parę lat temu prawie nikt o niej nie słyszał. Obecnie endometrioza jest zaskakująco powszechna- choruje na nią wiele kobiet, a wiele pozostaje niezdiagnozowanych. 

Skąd ta zmiana?

Dawniej kobiety, które uskarżały się na bolesne miesiączki słyszały, że “taka ich uroda”. Teraz nie dają już tak łatwo spławić się z gabinetu – wiedzą, że pierwszego dnia krwawienia może pojawić się lekki dyskomfort, ale ból utrudniający normalne funkcjonowanie i trwający kilka dni nie jest normalny. 

Jeżeli jednocześnie nieskutecznie próbują zajść w ciążę, to domagają się pełnej diagnostyki pod kątem endometriozy. Często okazuje się, że to właśnie ona jest winowajczynią złego samopoczucia i różnych niepokojących objawów.

Według badań mija prawie 7 lat od pojawienia się objawów do zdiagnozowania endometriozy! _[1]  

Na szczęście coraz więcej kobiet opowiada o tym, jak zmianą diety i nawyków udało im się poprawić swoje samopoczucie. 

Czym jest endometrioza? 

Błona śluzowa, która znajduje się w macicy, nazywana jest endometrium. Co miesiąc jest budowana, aby przyjąć zarodek. Jeśli nie dojdzie do zapłodnienia, to jest usuwana z organizmu (krwawienie miesiączkowe). 

Zdarza się jednak, że ta błona wydostaje się poza jamę macicy. Organizm zauważa “obcą” tkankę (nie na swoim miejscu) i tworzy wokół niej stan zapalny, m.in. w formie guzków i zrostów – są to tzw. ogniska endometriozy.

Przyczyny endometriozy

Przyczyny endometriozy wciąż nie są do końca jasne i niektóre z nich budzą kontrowersje. Może wywołać ją wiele czynników i dwie różne kobiety mogą na cierpieć z zupełnie różnych powodów. 

Jako główne przyczyny wymienia się:

• Genetyczne predyspozycje
• Dominacja estrogenowa
• Odporność na progesteron _[1]
• zaburzenia układu immunologicznego
• infekcje bakteryjne _[2]
• przewlekły stan zapalny 
• stosowanie doustnej antykoncepcji hormonalnej _[3,4,5]

Najczęstsze objawy endometriozy

• silny ból podbrzusza i/lub krzyża podczas miesiączkowania (a czasami również w obrębie cyklu)
• bolesne współżycie
• trudności z zajściem w ciążę
• krwawienia pozaowulacyjne
• zaparcia, wzdęcia

Możliwe są inne indywidualne objawy endometriozy. Wiele zależy również od tego, w jakich miejscach występują ogniska endometriozy. 

Adaptogeny a endometrioza

Wśród niewielkiej grupy ziół adaptogennych są trzy, które mogą okazać się pomocne w tym przypadku. Są to ashwagandha, shatavari i gotu kola.

Nie są to leki, a także nie zapewniają “magicznych rezultatów” po kilku dniach przyjmowania. Jednak od dawna stosowane są w gabinetach np. dietetycznych, jako środek do poprawy samopoczucia i redukcji objawów. Nie brakuje również niezależnych badań o ich działaniu, o czym możesz przekonać się poniżej. 

👉 [Czym są adaptogeny? Właściwości, historia i współczesne badania]

Ashwagandha

Ashwagandha to wszechstronne zioło, które wspomaga regulację hormonów i wpływa na poziom odczuwanego stresu.

Zbadano kobiety cierpiące na endometriozę i zauważono, że mają bardzo wysoki poziom pewnego hormonu. Nie chodzi tu o typowy hormon “żeński”, a o… hormon stresu (kortyzol) _[6]. Nic dziwnego – przewlekły stan zapalny to już dla organizmu stan zagrożenia. Dodatkowo utrudnione funkcjonowanie przez ból jest po prostu społecznie trudne i frustrujące. Ashwagandha wspomaga pracę nadnerczy, regulując tym samym zbyt wysoki poziom kortyzolu _[7]. Wpływa to na ogólną i zauważalną poprawę samopoczucia. 

Reguluje pracę układu odpornościowego

Coraz częściej mówi się o endometriozie jako chorobie o podłożu zaburzonej odporności. Dlatego też naukowcy zauważają, że ashwagandha jako zioło, które reguluje odpowiedź układu odpornościowego, może być przydatna w radzeniu sobie z tym schorzeniem. _[8] 

Wspomaga utrzymanie prawidłowego poziomu hormonów płciowych

Ashwagandha jest szczególnie polecana, gdy problemy zdrowotne wynikają z zaburzenia poziomu hormonów. Wykazano, że może normować zbyt wysoki poziom estrogenu (przy dominacji estrogenowej). Wpływa również na utrzymanie równowagi pomiędzy testosteronem, lutropiną (LH) oraz folikulotropiną (FSH). _[9]

Shatavari

Różne badania dowodzą o pozytywnym wpływie shatavari na przebieg endometriozy, a przede wszystkim na złagodzenie bólu towarzyszącego miesiączce. _[10,11]

Shatavari wykazuje właściwości antyoksydacyjne i antyseptyczne. Jest to szczególnie ważne ze względu na to, że w przebiegu endometriozy występuje przewlekły stan zapalny, prowadzący do powstawania zrostów i ogólnego obniżenia stanu zdrowia. Wyciszenie stanów zapalnych wokół ognisk endometriozy jest kluczowe. 

Zioło to jest bogate w saponiny, które mogą pozytywnie wpływać na częstotliwość i siłę skurczów macicy. _[10,12]. 

Wpływ Shatavari na poziom żeńskich hormonów: estrogenu i progesteronu

Czasami kobiety obawiają się wpływu naturalnych fitoestrogenów zawartych w Shatavari, ponieważ jedną z przyczyn endometriozy może być właśnie nadmiar estrogenów. Jednak zarówno praktyka jak i badania pokazują, że te fitoestrogeny zawarte w Shatavari nie działają w taki sam sposób jak syntetyczne hormony. _[8] 

W badaniach zwraca się uwagę na to, że ekstrakt z Shatavari pomaga unormować, a nie sztucznie podwyższyć poziom estrogenów. Jednocześnie większość fitoestrogenów oraz syntetycznych estrogenów działa wyłącznie na ten hormon. Tymczasem shatavari reguluje również poziom drugiego ważnego hormonu – progesteronu. 

Jego zbyt niski poziom jest ostatnio rozważany jako przyczyna rozwoju endometriozy. Z kolei ekstrakt shatavari pozwala utrzymać jego poziom w normie. Progesteron wpływa na receptory w komórkach budujących macicę i zmniejsza siłę skurczu _[12]. Ma on również właściwości przeciwzapalne. _[1] 

Gotu kola

Gotu kola jest znana ze swoich właściwości przeciwzapalnych. Z tego względu zwróciła uwagę naukowców zajmujących się endometriozą. Okazało się, że główny składnik aktywny – kwas azjatycki – może pozytywnie wpływać na stan zapalny w obrębie endometrium. _[13]

Co jeszcze możesz zrobić, aby pomóc sobie w endometriozie?

Terapia endometriozy przynosi najlepsze efekty, gdy działa się całościowo (holistycznie). Zioła są dobrym wsparciem, ale co jeszcze warto zrobić?

Wizyta u fizjoterapeuty uroginekologicznego

Endometrioza związana jest z przewlekłym stanem zapalnym. Ten z kolei powoduje tworzenie się tkanki bliznowatej i zrostów które powodują dodatkowy ból. Pomoc doświadczonego fizjoterapeuty przynosi ulgę w bólu i uczy pacjentkę jak prawidłowo radzić sobie z bólem, kiedy ten nadejdzie (np. błędem jest często przyjmowana wtedy przez kobiety pozycja embrionalna).

Terapia wisceralna zwiększa elastyczność powięzi, dzięki czemu zmniejsza ból. W przypadku kobiet po CC pomoże też terapia blizny.

Konsultacja z dietetykiem klinicznym 

Pomoże dobrać dietę o charakterze przeciwzapalnym oraz suplementację, która ma udowodnione działanie wspierające łagodzące endometriozę (np. bardzo istotne są kwasy omega-3 oraz cynk). _[8]   Ważny jest też poziom błonnika w diecie (zwłaszcza przy dominacji estrogenowej), ponieważ metabolity estrogenów wydalane są wraz z kałem. W przypadku zbyt niskiego poziomu progesteronu w drugiej fazie cyklu, można też podnieść jego poziom odpowiednią dietą i suplementacją. 

Konsultacja z endokrynologiem

Powinien zlecić badania hormonalne, m.in. w celu wykluczenia dominacji estrogenowej oraz odporności na progesteron. 

👉 Sprawdź, który adaptogen jest dla Ciebie. [Wykonaj szybki test.]

Informacje zawarte na blogu nie powinny być wykorzystywane lub traktowane jako porada medyczna.